بزرگنمايي:
ندای لرستان - در این مطلب، پنج مورد از مهم‌ترین اکتشافات علمی سال 2024 را معرفی می‌کنیم که با یک معمای کیهانی آغاز می‌شود؛ معمایی که می‌تواند هر آنچه را که فکر می‌کردیم درباره جهان می‌دانیم تغییر دهد.
از نهنگ‌های قاتل که کلاه ماهی قزل‌آلا بر سر دارند تا خورشیدگرفتگی کامل ماه آوریل، امسال سال مهمی برای اخبار علمی بود.
در این مطلب، پنج مورد از مهم‌ترین داستان‌های علمی سال 2024 را معرفی می‌کنیم که با یک معمای کیهانی آغاز می‌شود؛ معمایی که می‌تواند هر آنچه را که فکر می‌کردیم درباره جهان می‌دانیم تغییر دهد.
1. ما درباره کیهان اشتباه فکر می‌کردیم
تصویری از انبساط جهان
در آغاز سال، تلسکوپ‌های فضایی جیمز وب و هابل با هم متحد شدند تا یکی از دردسرسازترین معماهای فیزیک را تأیید کنند: اینکه جهان بسته به اینکه ما کجا را نگاه کنیم، با سرعت‌های متفاوتی در حال انبساط است.
این پدیده نخستین بار توسط هابل در سال 2019 و بار دیگر توسط جیمز وب در سال 2023 مشاهده شد، اما دانشمندان امیدوار بودند شاید در اندازه‌گیری‌ها خطایی وجود داشته باشد. اما روز 6 فوریه، یک بررسی سه‌گانه این اختلافات را تأیید کرد و آنچه را که فکر می‌کردیم درباره کیهان می‌دانیم، زیر سوال رفت!
آدام ریس، نویسنده ارشد این مطالعه و استاد فیزیک و نجوم دانشگاه جان هاپکینز، در بیانیه‌ای گفت: «با نفی خطاهای اندازه‌گیری، آنچه باقی می‌ماند این احتمال واقعی و هیجان‌انگیز است که ما جهان را کاملا اشتباه درک کرده‌ایم.»
2. عنکبوت در مریخ
سازند شهر اینکای مریخ (سمت چپ) که ظاهراً با تپه‌هایی از «عنکبوت‌های سیاه» پوشیده شده (راست)، در واقع یک پدیده معمولی بهاری در سیاره سرخ است
خبر هیجان‌انگیز علمی دیگر مربوط به اواخر آوریل بود، زمانی که آژانس فضایی اروپا (ESA) از انبوهی از نشانه‌های دوک‌مانند یا عنکبوت‌مانندی عکس گرفت که در سراسر ناحیه قطبی جنوب مریخ، اطراف سازند اسرارآمیزی به نام شهر اینکا، پراکنده شده بودند.
به نظر می‌رسید آن خوشه‌های سیاه، پاهای ریز و زبانه‌مانند دارند، مشابه انبوهی از بچه عنکبوت‌ها. با این حال، ESA فاش کرد که آن به‌ظاهر «عنکبوتیان بیگانه» در واقع یک ویژگی زمین‌شناسی فصلی هستند که از لایه‌های یخ دی اکسید کربن در حال ذوب به وجود آمده‌اند. در واقع، چند ماه بعد، محققان توانستند این ساختارهای عجیب عنکبوت‌مانند را در سیاره خودمان هم بازسازی کنند.
3. هیولای دریایی غول‌پیکر 200 میلیون ساله در ساحل پیدا شد
تصویری از لاشه Ichthyotitan severnensis در ساحل
خبر علمی دیگر ماه آوریل این بود که دانشمندان بقایای چیزی را در ساحلی در سامرست بریتانیا کشف کردند که به گمان آن‌ها بزرگترین خزنده دریایی است.
تیم تحقیقاتی با کنار هم قرار دادن قطعات استخوانی این شکارچی 200 میلیون‌ساله دوره تریاس تخمین زدند که طول این حیوان حدود 25 متر بوده است. این رقم، رکورد قبلی بزرگترین خزنده دریایی Shonisaurus sikanniensis را که حدود 21 متر بود، شکست.
محققان فسیل تازه کشف‌شده را Icthyotitan severnensis نامیدند، به معنای ماهی مارمولکی غول‌پیکر سِوِرن که برگرفته از نام خلیج سورن (Severn) است که فسیل آنجا پیدا شد.
4. هسته داخلی زمین در حال کاهش سرعت است
ویسکوزیته هسته خارجی مایع به هسته داخلی اجازه می‌دهد سریعتر یا کندتر از گوشته و پوسته بچرخد
از سال 2014، دانشمندان متوجه روند اسرارآمیزی در اعماق سیاره‌مان شده‌اند: هسته جامد درونی زمین به شکلی غیرعادی به‌کندی می‌چرخد.
قطعه آهن جامد و نیکل به اندازه ماه در مرکز سیاره ما با یک لایه بیرونی از آهن مایع در حال چرخش احاطه شده و به نظر می‌رسد این هسته بیرونی همراه با نیروهای گرانشی از گوشته فوقانی است که در حال کاهش دادن سرعت چرخش هسته داخلی است.
اما این موضوع برای ما چه معنایی دارد؟ ما فقط می‌توانیم حدس بزنیم، اما محققان می‌گویند این اتفاق به طور بالقوه می‌تواند روزهای روی زمین را طولانی‌تر کند، البته فقط به اندازه‌ی چند میلی‌ثانیه.
5. مراسم 700 ساله قربانی کردن کودکان
مکان قربانی 76 کودک و دو زن، جدیدترین یافته در پامپا لا کروز، یک مکان باستان‌شناسی در پرو
اوایل ماه نوامبر، باستان‌شناسان یک تپه 700ساله را در پرو کشف کردند که درون آن بقایای 76 کودک قربانی‌شده و دو بزرگسال بود. قفسه سینه هر یک از آن‌ها را باز کرده بودند تا به قلبشان دسترسی پیدا کنند.
اجساد همراه نقره، طلا، زیورآلات و پوسته‌های یک نرم‌تن دریایی استوایی به نام اسپاندیلوس دفن شده بود؛ اشیایی که به گفته محققان برای جامعه محلی آن زمان باارزش‌تر از طلا بود.
این پوسته‌ها حاکی از آن بود که قربانیان احتمالاً به یک قلمرو فتح‌شده شمالی تعلق داشتند و شاید برای کار روی زمین به محل دفن آورده شده بودند. محققان می‌گویند این کودکان احتمالاً در تلاش برای پربار کردن محصولات کشاورزی قربانی شده‌اند.