بزرگنمايي:

ندای لرستان - اعتماد / «الزامات شعار سال (2)» عنوان یادداشت روز در روزنامه اعتماد به قلم عباس عبدی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
2- دومین ویژگی برای افزایش سرمایه‌گذاری دسترسی به منابع مالی است. این ویژگی در ایران وضعیت بدی دارد. در درجه اول نظام بانکی ایران به دلایل گوناگون قادر به تجهیز منابع مالی موثر برای سرمایه‌گذاری نیست. بالا بودن تورم، موجب افزایش نرخ تسهیلات می‌شود. از سوی دیگر پایین بودن نرخ سود سپرده‌ها پس‌اندازکنندگان را ناامید از پس‌انداز می‌کند. وام‌ها به علت پایین بودن نرخ تسهیلات نسبت به نرخ تورم وضعیت رانتی دارند و به جای تولید در امور دیگر و سفته‌بازی و... یا کارهایی با بهره‌وری کم سرمایه‌گذاری می‌شوند. وام‌های گوناگون تکلیفی و فراوان، موجب ناکارآمدی نظام بانکی می‌شوند. یکی از گلوگاه‌های اصلی و شاید مهم‌ترین آن در فساد در ایران، نظام بانکی است که با پرداخت اعتبارات با سود کمتر از تورم رانت مجانی توزیع می‌کند که منجر به عدم بازپرداخت وام‌ها نیز می‌شود. در مجموع نظام بانکی ایران به دلیل سیاست قیمت‌گذاری نرخ بهره و سود اعم از بهره تسهیلات یا سود پس‌انداز، بسیار ناکارآمد و فاسد است و اعتبارات تکلیفی هم این وضع را تشدید می‌کند. کمتر فسادی رخ می‌دهد که بانک در آن نباشد. از سوی دیگر تحریم‌ها و قطع ارتباطات با نظام بانکی جهانی موجب شده است که امکان دسترسی به منابع مالی بین‌المللی نیز خیلی کم و در حد صفر شود و بدون حل این مساله امکان گسترش سرمایه‌گذاری وجود ندارد. نپذیرفتن FATF هم قوز بالا قوز شده است. امتیاز یک از 5 را به وجود این ویژگی در ایران می‌توان داد.
3- ثبات اقتصادی و سیاسی رکن اصلی برای مردم جهت پس‌انداز و سرمایه‌‌دار برای سرمایه‌گذاری است. اگر امید به آینده کم باشد، به ‌طور طبیعی مصرف حال بر پس‌انداز می‌چربد و انباشت صورت نمی‌گیرد. سرمایه‌گذار نیز فقط با درصدهای سود بسیار بالا و زودبازده حاضر به سرمایه‌گذاری می‌شود، چون از آینده می‌ترسد. کشوری که تحت انواع تحریم‌های گسترده و بی‌ثباتی نرخ ارز و سیاست‌های اقتصادی است و در روابط خارجی نیز وضعیت تنش و شبه‌جنگ دارد، واجد شرایط لازم برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی نیست. مردم درآمدهای خود را تبدیل به کالاهایی می‌کنند که قدرت نقدشوندگی داشته باشد، درحالی که منطق سرمایه‌گذاری برخلاف این رویکرد است. 
رویکرد امنیتی و انتظامی و سیاست‌های غیرکارشناسانه و تنش درون ساختاری همگی مخل این ویژگی هستند. امتیاز یک از 5 را به وجود این ویژگی در ایران می‌توان داد.
4- پیشرفت فناوری شرط لازم توسعه سرمایه‌گذاری است، در جامعه جدید بدون ارتقای سطح فناوری و بهبود آن غیرممکن است که بتوان بهره‌وری را به صورت مستمر افزایش داد یا ظرفیت کافی برای سرمایه‌گذاری و جذب آن فراهم کرد. این مساله در همه بخش‌های اقتصادی دیده می‌شود. توسعه فناوری در ایران در برخی از بخش‌های محدود مثل فناوری زیستی یا صنایع دفاعی مشهود است ولی سرریزی در بخش‌های دیگر و تولید اقتصادی ندارد، نمونه آن را در صنعت خودرو مشاهده می‌کنیم که نوعی عقب‌گرد کیفیتی را هم شاهدیم. فقدان ارتباط با شرکت‌های خارجی مانعی جدی در ورود فناوری‌های نوین محسوب می‌شوند، بدون رشد فناوری هزینه‌های تولید کاهش پیدا نمی‌کند و بهره‌وری و بازدهی سرمایه‌گذاری بیشتر نمی‌شود. فناوری حالتی مسری هم دارد که بخش‌های دیگر اقتصادی را فعال می‌کند. وضعیت ایران از حیث فناوری به جز موارد پیش‌گفته محدودیت رشد دارد و قطع ارتباط با صنعت جهانی و فقدان ارتباطات و مبادلات علمی، ایران را در موقعیت ضعیفی از نظر رشد فناوری قرار داده است. امتیاز 2 از 5 را به وجود این ویژگی در ایران می‌توان داد.
بازار
5- دسترسی به نیروی کار ماهر و ارزان یکی دیگر از عوامل جذب‌کننده سرمایه است. نیروی کار ارزان در ایران کم نیست، زیاد هم هست، ولی نیروی کار ماهر به دلایلی در حال مهاجرت از کشور هستند، به ویژه در امور مدیریتی و مهارت‌های پیشرفته این مساله آشکارتر است. با این حال در صورتی که سرمایه‌گذاری شکل گیرد، ظرفیت بازگشت این نیروها به داخل کشور فراهم است و از این نظر وضعیت ایران مناسب است. امتیاز 4 از 5 را به وجود این ویژگی در ایران می‌توان داد. البته این فقط یک ظرفیت است و باید به فعلیت درآورده شود.
6- سیاست‌های حمایتی دولت از سرمایه‌گذاری می‌تواند نقش مهمی در افزایش آن داشته باشد. سیاست‌هایی که بدون تبعیض و دور از رانت باشد ازجمله معافیت‌های مالیاتی و پرداخت یارانه‌ها با تخفیف‌های لازم برای سرمایه‌گذاران. متاسفانه سیاست‌ حمایتی در ایران به شکل زیان‌باری انجام می‌شود که عموما پایه اقتصادی ندارند و شائبه رانت و فساد در آن هست. نمونه آن حمایت‌هایی است که از صنعت خودرو صورت می‌گیرد و بازار رقابت را در این صنعت تخریب کرده و موجب کاهش کیفیت و حتی افزایش قیمت برای مصرف‌کنندگان خودرو شده است. در صنایع پتروشیمی و فولاد و... این مشکل وجود دارد. نظام بانکی و وام‌های تکلیفی و رانتی هم به نحو دیگری اثرات منفی بر سیاست‌های حمایتی دارند. امتیاز یک از 5 را به وجود این ویژگی در ایران می‌توان داد. 
7- وجود زیرساخت‌های مناسب و به ‌طور مشخص راه، فرودگاه، بندر، حمل و نقل و ارتباطات و اینترنت، آب، انرژی از ضروریات سرمایه‌گذاری است. اینها خدماتی است که دولت‌ها باید تامین کنند و بخش خصوصی کمتر رغبت می‌کند که در این زمینه به ویژه در کشورهای در حال توسعه سرمایه‌گذاری کند، ایران از نظر اغلب زیرساخت‌ها وضع مناسبی داشته است ولی در 16 سال گذشته به دلیل توقف رشد اقتصادی و سوء مدیریت و مشکلات دیگر زیرساخت‌های ایران دچار چالش‌های جدی شده است. وضعیت اینترنت و ارتباطات نمونه روشن آن است. اغلب زیرساخت‌های ایران دچار فرسایش یا ناترازی شده‌اند. وضعیت انرژی که نقطه قوت ایران بود، اکنون به نقطه ضعف آن تبدیل شده است. گاز و برق و سوخت در شرایط نامطلوب قرار دارند. صنعت دچار خسارت‌های فراوان شده است. حتی حفظ و نگهداری زیرساخت‌های موجود نیز نیازمند سرمایه‌هایی است که دولت ایران به اندازه کافی ندارد. کاهش مستمر کیفیت جاده‌ها و حمل و نقل هوایی و ریلی و... شاهدی بر این مدعا است. امتیاز 3 از 5 را به وجود این ویژگی در ایران می‌توان داد. (ادامه دارد....)