بزرگنمايي:

ندای لرستان - بیماری سنگ کلیه که به دلیل فوق اشباع شدن مواد محلول موجود در ادرار و تشکیل کریستال در ادرار ایجاد می‌شود، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دستگاه ادراری است و باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های ادراری و حتی نارسایی کلیه می‌شود.
با توجه به شیوع این بیماری یافتن روش‌های درمانی موثر و کم‌خطری که بتواند از تشکیل سنگ‌های کلیوی جلوگیری کند و یا اندازه‌های آن‌ها را کاهش دهد، اهمیت زیادی دارد.
میوه خربزه، خاصیت ادرار آور دارد به همین دلیل مصرف آن در دفع مواد زائد و رسوبات ادراری موثر است. پژوهشگران با انجام یک مطالعه اثر عصاره دانه‌های خربزه را بر بیان ژن‌های کلیوی کد کننده «استئوپونتین» و «لیتواستاتین» در موش‌های صحرایی بررسی کردند. استئوپونتین و لیتواستاتین؛ پروتئین‌هایی هستند که نقش مهمی در مهار کردن تشکیل کریستال‌های فسفات و کلسیم دارند.
برای انجام این پژوهش از 36 سر موش صحرایی استفاده شد و پژوهشگران آن‌ها را به شش گروه شش‌تایی (گروه کنترل، گروه کنترل بیمار، گروه کنترل مثبت و سه گروه تجربی دریافت کننده عصاره دانه خربزه) تقسیم کردند.
به آب آشامیدنی همه گروه‌ها به جز گروه کنترل، به مدت سه روز کلرید آمونیوم و به مدت 38 روز اتیلن گلیکول اضافه شد تا سنگ کلیه در موش‌ها ایجاد شود. همچنین موش‌های گروه تجربی به مدت 38 روز دوزهای مختلف از عصاره هیدرواتانولی دانه خربزه (150، 300 و 600 میلی‌گرم بر کیلوگرم) را به صورت خوراکی دریافت کردند.
پس از اتمام مدت آزمایش، کلیه موش‌ها جدا شد و برای بررسی بیان ژن‌های استئوپونتین و لیتواستاتین از آن‌ها نمونه‌برداری انجام گرفت.
مشاهدات این تحقیق نشان داد که مصرف عصاره دانه خربزه در دوزهای 150، 300 و 600 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن موش به مدت 38 روز، می‌تواند به طور موثری بیان کلیوی ژن‌های کد کننده استئوپونتین و لیتواستاتین را افزایش می‌دهد.
با توجه به عملکرد پروتئین‌های استئوپونتین و لیتواستاتین، پژوهشگران این تحقیق معتقدند که عصاره هیدرواتانولی دانه خربزه می‌تواند تشکیل سنگ کلیه را در سیستم ادراری مهار کند و عصاره دانه خربزه موثرتر از سیترات پتاسیم در درمان این بیماری است.
این تحقیق از پایان‌نامه مونا منوچهر میرزا؛ دانشجوی کارشناسی ارشد سلولی مولکولی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین استخراج شده و در انجام آن مریم عیدی و مهدی ابراهیمی؛ اساتید گروه زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین، مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه، زمستان 1399 به صورت مقاله علمی با عنوان «اثر عصاره دانه خربزه (Cucumis melo) بر بیان کلیوی ژن‌های کد کننده استئوپونتین و لیتواستاتین در موش‌های صحرایی مبتلا به سنگ کلیه» در فصل‌نامه زیست‌شناسی تکوینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، منتشر شده است.