بزرگنمايي:

ندای لرستان - در سال 1402، 1911 مجوز صادر شد که منجر به برگزاری چهار هزار و 500 کنسرت در کل ایران شد. مجموع مخاطبانی که به سالن‌های موسیقی برای شرکت در کنسرت رفتند به صورت متوسط، بیش از چهار میلیون برآورد شده است.

این چند روز زیاد در خبر‌ها دیدیم و شنیدیم 15 هزار نفر به کنسرت معین در استانبول رفتند و خیلی‌ها این جمعیت را بیشترین جمعیت ایرانی که برای برگزاری یک کنسرت می‌روند، قلمداد کردند و بار‌ها از کلمه رکورد برای این اجرا استفاده شد.
البته این تعداد برای یک شب و برگزاری یک کنسرت حتما آمار زیادی است، اما آماری که در کشور خودمان هم با توجه به ظرفیت سالن‌ها داریم نشان از اقبال مردم به اجرا‌های صحنه‌ای دارد؛ طبق آماری که دفتر موسیقی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی چند روز گذشته گزارشی از عملکرد سه‌ساله‌اش ارائه داد؛ یکی از مهم‌ترین بخش‌های این گزارش، آمار صدور مجوز‌ها در تمامی بخش‌های گوناگون بود. در بخش صدور مجوز‌ها به موضوعاتی مانند مجوز اجرای صحنه‌ای، آلبوم موسیقی، تک‌آهنگ، اجرای گروه‌ها در خارج از کشور، جشنواره‌ها و... اشاره شده است. در مقدمه این گزارش گفته شده اتفاقـات و رخداد‌های پیش‌آمده در سا‌ل‌های اخیر از جمله بیماری کرونا و شرایط اجتماعی بعد از شـهریورمـاه 1401 بـر عملکـرد دسـتگاه‌های مختلـف از جملـه دفتـر موسـیقی سـایه افکنـده بـود. خوانندگان در این شرایط به انتشار تک‌آهنگ روی آوردند و بیش از 2790 آهنگ منتشر شد. سال 1401 هم با توجه به اتفاقی که افتاد و چند ماه پر از آشفتگی را به همراه داشت، وضعیت موسیقی در شرایط خوبی نبود. سال1402، 1911 مجوز اجرای صحنه‌ای صادر شده و 4500 اجرا به روی سن رفت. وضعیت انتشار آلبوم موسیقی هم بهتر از دو سال گذشته بود و بیش از 280 آلبوم منتشر شد. بعد از شش ماهه دوران کرونا، سال 1402 بیش از 3960 تک آهنگ منتشر شد.
در پنج ماه ابتدایی1403، 710 مجوز اجرای صحنه‌ای داده شد و 1568 کنسرت اجرا شد. در همین پنج ماه، 9 برابر بیشتر از شش ماه دوم سال 1400 کنسرت اجرا شده است. همچنین 1658 تک‌آهنگ در همین بازه زمانی منتشر شد. در گزارشی که امروز منتشر کردیم آمار برگزاری کنسرت‌ها در سال 1402 را در هر فصل و با توجه به تعداد متوسط مخاطبی که کنسرت رفته‌اند، بررسی کردیم. آمار مخاطبان چهار میلیونی کنسرت در سال 1402 نشان‌دهنده اقبال مردم به اجرا‌های صحنه‌ای در سراسر کشور است. البته این نکته را هم باید لحاظ کرد، که قیمت بلیت کنسرت‌ها کم نیست، اما مردم باز هم اجرا‌ها را به تمدید می‌کشانند پس پیام روشنی به مدیران فرهنگی دارد که می‌توانند با سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی درست در طول سال، اقبال به این اجرا‌ها را بیشتر کنند. از طرف دیگر با دادن اجازه حضور به خوانندگانی که دوست دارند به وطن‌شان برگردند و در طول این سال‌ها، وطن همیشه برای‌شان در اولویت بوده است می‌توان ارزی را که برای خروج از کشور و کنسرت خارجی خرج می‌شود، به داخل کشور آورد.
نصرالله معین نمونه خوبی برای این موضوع است، کسی که بار‌ها ارادتش به وطن را اثبات کرده و از سال گذشته گمانه‌زنی‌هایی هم برای بازگشتش به ایران وجود داشت.
4 میلیون نفر در سال 1402 به کنسرت رفتند
موسیقی زبان مشترک میان همه مردم است. این اشتراک، زمانی که در سالنی جمع می‌شویم و با یک آهنگ هم‌خوانی می‌کنیم یا به یک موسیقی گوش می‌دهیم به اوج خودش می‌رسد. وضعیت موسیقی در سه سال دولت سیزدهم، وضعیت رو به رشدی داشت به‌طوری که در انتهای این دولت، تعداد اجرای کنسرت 9 برابر از ابتدای آغاز این دولت شده بود. از اواخر سال 1398 که کرونا وارد کشورمان شد تا حدود آذرماه سال 1400 یعنی بیش از یک سال و نیم هیچ کنسرتی روی سن هیچ سالنی برگزار نشد. در نیمه دوم سال 1400 کنسرت‌ها کم‌کم با رعایت موارد بهداشتی مانند، زدن ماسک، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، زدن واکسن، ارائه کارت واکسن و... شروع شد به‌طوری‌که در آن زمان به جای استفاده از صددرصد فاصله اجتماعی، از 50 درصد آن به دلیل رعایت کردن اصول بهداشتی استفاده می‌شد. شش ماه دوم سال 1400، زمانی بود که ارشاد میزبان وزیر و تیم جدید شده بود و انتظار می‌رفت با آمدن این افراد رویکرد جدیدی در حوزه موسیقی آغاز شود. در همان بازه 180 روزه، تنها 50 مجوز برای اجرای صحنه‌ای منتشر شد و 174 اجرا به روی سن رفت. این آمار که تاثیر ویروس کرونا در آن به‌خوبی مشخص است، جای دلخوشی نگذاشته بود. به مرور با بهتر شدن وضعیت کرونا سالن‌های کنسرت پر‌رونق شد تا رسید به 8 مرداد 1401 که شروع محرم بود. تا قبل از آن اوضاع کنسرت‌ها بهتر شده بود و می‌شد تصور کرد که بعد از تمام شدن محرم و صفر روال صعودی در برگزاری کنسرت‌ها را می‌توان دید، اما از انتهای تابستان 1401، وقایع به شکل دیگری رقم خورد و جریان‌هایی که در کف خیابان و فضای مجازی شروع شد نهایتا منجر به این شد که کنسرت‌های موسیقی به مدت پنج ماه از رونق بیفتند. بیشتر بار برگزاری کنسرت‌ها در سال 1401، به عهده چند ماه ابتدایی این سال افتاده بود. در این بازه زمانی، 225 مجوز اجرای صحنه صادر شد و 604 کنسرت به روی سن رفت. با برگزاری جشنواره‌های فجر در همان سال موسیقی با سرعت آرامی دوباره آغاز به فعالیت کرد. سال 1402، پرکارترین سال در حوزه موسیقی است؛ چراکه در این مدت، یک هزار و 911 مجوز صادر و چهار هزار و 500 اجرا به روی سن رفت. سال 1402، نوید روز‌های خوب در کنسرت ایران بود. در هر فصل رشد تعداد مجوز‌ها و کنسرت‌هایی که روی صحنه می‌رفت، بیشتر می‌شد و به‌تبع دامنه مخاطبان کنسرت هم افزایش می‌یافت. در بهار سال 1402، با صادر شدن 405 مجوز، 744 کنسرت به اجرا در آمد. در اولین فصل سال، به صورت متوسط بیش از 650 هزار نفر به سالن‌های کنسرت رفتند. خوانندگان در فصل تابستان تنها یک ماه فرصت برای اجرای کنسرت داشتند. در دو ماه مرداد و شهریور به دلیل محرم و صفر کنسرت‌ها محدود‌تر شدند و 160 مجوز صادر شد و 390 کنسرت به اجرا در آمد. 350 هزار نفر فقط در یک ماه به کنسرت رفتند. با آغاز پاییز، تعداد مجوز‌ها به 600 عدد رسید و یک هزار و 600 کنسرت برگزار شد. در پاییز مخاطبان کنسرت میلیونی شدند و بیش از یک میلیون و 440 هزار نفر محاسبه شدند. در آخرین فصل سال هم صعودی بودن نمودار مشخص بود و 746 مجوز صادر شد. همچنین بیش از یک هزار و 700 کنسرت به نمایش در آمد. مخاطبان این فصل هم برای دومین بار میلیونی شدند و به عدد یک میلیون و 580 هزار نفر رسیدند. در مجموع، در سال 1402، 1911 مجوز صادر شد که منجر به برگزاری چهار هزار و 500 کنسرت در کل ایران شد. مجموع مخاطبانی که به سالن‌های موسیقی برای شرکت در کنسرت رفتند به صورت متوسط، بیش از چهار میلیون برآورد شده است. در این گزارش، ظرفیت سالن‌های موسیقی را به صورت متوسط 900 نفر در نظر گرفتیم، البته مشخص است که ظرفیت سالن‌هایی که موسیقی در آن اجرا می‌شود از 650 تا 2500 نفر است. توجه به این عدد می‌تواند در مدیریت حوزه موسیقی بسیار تاثیرگذار باشد. البته که مدیران نباید به این عدد بسنده کنند؛ چراکه قطعا بازگشت خواننده‌هایی مانند معین که در چهارچوب قوانین می‌توانند قرار بگیرند حتما تاثیر مثبتی در حال و هوای موسیقی ایران می‌گذارد. همچنین توجه به قیمت بلیت‌ها می‌تواند عاملی باشد که مخاطبان بیشتری را به سالن‌های کنسرت دعوت کند.
سلیقه‌های شخصی را دخیل نکنید
سیدعباس صالحی در کلان‌برنامه‌هایش بیان کرده که به اهمیت موسیقی واقف است و برای آن برنامه دارد؛ وی در یکی از هفت برنامه‌هایش اشاره به هنر‌های نمایشی، تجسمی و موسیقی دارد. در گزارشی که به برنامه‌های وزیر جدید پرداختیم، اشاره کردیم موضوعی که می‌تواند به معاونت مربوط به این حوزه کمک کند سند موسیقی است که بعد از 45 سال بالاخره تصویب شده است. این سند می‌تواند هنر موسیقی ایران و هنرمند موسیقی را از نگاه دگم برخی افراد و همین‌طور چندگانگی برخورد با موسیقی محفوظ نگه دارد. یکی از خوبی‌های این سند موظف کردن صداوسیما به حمایت از گروه‌های موسیقی است و به دنبال این ماجرا آن‌ها موظفند که از گروه‌های موسیقی حمایت کنند. یکی از انتظاراتی که از وزیر فرهنگ و ارشاد می‌رود این است که جلوی قوانین سلیقه‌ای را در حوزه فرهنگ و ارشاد بگیرد. این موضوع در حوزه موسیقی بسیار پررنگ است و در سالیان مختلف شاهد آن بودیم. بیانیه ستاد امر به معروف و نهی از منکر اصفهان برای کنسرت علیرضا قربانی و برخورد سلیقه‌ای با فستیوال کوچه از جمله این موارد بود. در گزارش‌هایی که به تناوب در سه سال گذشته در حوزه موسیقی منتشر کردیم نکات زیادی را در حوزه برخورد‌های سلیقه‌ای و شخصی گوشزد کردیم. اینکه وقتی مجوزی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می‌شود نباید در چندراهی سلیقه‌های شخصی بماند. درخصوص ممیزی کتاب و روند قانونی آن در وزارت ارشاد گزاره مشهوری است که احتمالا سلایق و برخورد‌های شخصی جلوتر از بند‌ها و ضوابط قانونی بر شیوه‌های ممیزی کتاب اثر‌گذار باشد. در چنین وضعیتی اگر نویسنده اسم و رسم‌دار باشد و صدای رسایش را برای اعتراض بلند کند شاید بتواند راه به جایی ببرد و حتی خود وزیر ارشاد هم جلسه حضوری برای رفع مشکل کتابش بگذارد، اما این وسط تکلیف آن کتاب، نویسنده و ناشری که خوشایند طبع و نظر ساکنان ساختمان ارشاد نیست، چه می‌شود؟ برای کنسرت‌های موسیقی هم این مورد را می‌توان گفت برای علیرضا قربانی که حتما چهره فرهیخته هنر و موسیقی ایران است وزارت ارشاد پای مجوزی که صادر می‌کند، می‌ایستد، اما برای خواننده‌های دیگر هم همین اتفاق می‌افتد؟ دولت چهاردهم باید به این نکته توجه کند بودن سازوکاری که همان مدیر استان هم بتواند آن را مدیریت کند و جلوی خودسری‌ها را بگیرد، به برگزاری کنسرت‌ها کمک می‌کند.
3 میلیون دلار می‌توانست در ایران خرج شود
عشق به موسیقی مرز نمی‌شناسد. همان‌طور که در شروع گزارش گفتیم، کنسرت اخیر نصرالله معین در استانبول نمونه‌ای برای اثبات این جمله است. این کنسرت در تاریخ 15 شهریور، برگزار شد و 15 هزار ایرانی دور هم در جایی خارج از وطن‌شان جمع شدند و معین خواننده ایرانی برای آن‌ها خواند. این کنسرت در سالن آرنا اولکر استانبول برگزار شد. اولین سالن چندمنظوره در ترکیه که ظاهری مدرن دارد و علاوه‌بر کنسرت و نمایش میزبان بازی‌های بستکتبال هم است. اگر میانگین قیمت بلیت را 200 دلار محاسبه کنیم در همین یک سانس بالغ بر سه میلیون دلار فقط بلیت فروخته شده است. برخی گمانه‌زنی‌ها وجود داشت که بخش قابل‌توجهی از افرادی که در کنسرت حضور داشتند از ایران به این کنسرت رفته‌اند. جنبه اقتصادی این موضوع را نمی‌توان بی‌تاثیر دانست؛ چراکه برگزاری کنسرت‌های خوانندگان ایرانی در خارج از کشور علاوه‌بر جنبه‌های هنری تاثیر قابل‌توجهی بر اقتصاد کشور مقصد دارد. سفر هوایی، رزرو هتل و سایر هزینه‌های جانبی حجم قابل‌توجهی از سرمایه را از ایران به آن کشور منتقل می‌کند. می‌توان گفت برگزاری هر کنسرت در خارج از کشور به‌نوعی صادرات ارز محسوب می‌شود و این موضوع از نظر اقتصادی قابل تامل است. در کنار بعد اقتصادی لازم به ذکر است که جمع شدن ایرانی‌ها در خارج از کشور برای خواننده‌ای که در داخل با خواندن و فعالیت هنری او مشکلی ندارند، موضوعی است که وجهه خوبی ندارد. سالنی که معین در آن اجرا کرد به نحوی است که امکان برگزاری چند سانس پشت هم یا اجرای برنامه با فواصل کم در آن امکان‌پذیر نیست. به همین جهت نهایتا هر شش ماه یک‌بار بشود در چنین سالنی کنسرت اجرا کرد. بازگشت معین به ایران باعث می‌شود تعداد بیشتری کنسرت نیز برگزار شود.
ترین‌های موسیقی در سال 1402
برج میلاد و سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی در سال گذشته جزء شلوغ‌ترین سالن‌های برگزاری کنسرت بودند. هرکدام با ظرفیت دو هزار و 100 نفره‌ای که دارند، علاقه‌مندان زیادی را در خود جای می‌دهند. بسیاری از خوانندگان مانند رضا صادقی، مجید رضوی، معین زندی، روزبه بمانی و مصطفی راغب در این سالن‌ها کنسرت برگزار کردند. قیمت بلیت‌ها از 200 هزار تومان شروع می‌شود و تا 900 هزار تومان هم می‌رسد! طبق گزارش‌ها، علی یاسینی و علیرضا قربانی به‌عنوان پرکارترین خوانندگان پاپ در سال گذشته شناخته شده‌اند. علی یاسینی با برگزاری بیش از 170 سانس کنسرت در تهران و حدود 50 سانس در سایر شهر‌ها و کشور‌های دیگر رکورد قابل‌توجهی را در تعداد اجرا‌ها به ثبت رسانده است. همچنین علیرضا قربانی نیز با برگزاری حدود 100 شب کنسرت و بیش از 160 سانس اجرا، هم در ایران و هم در کشور‌های خارجی به‌طور گسترده‌ای روی صحنه رفته است. تور‌های کنسرت او در شهر‌های مختلف ایران و همچنین کشور‌های اروپایی، کانادا و استرالیا برگزار شده است.