بزرگنمايي:
ندای لرستان - - در استان لرستان بیش از 33 رودخانه دائمی جریان دارد که بر اساس حوضه آبریز به سه دسته اصلی تقسیم میشوند، رودهای حوضه دز و رودهای حوضه کرخه در مجموع 96 درصد سطح استان را در بر میگیرند و رودهای حوضه مرکزی که سطح کوچکی از شرقیترین قسمت استان را به خود اختصاص دادهاند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
رودخانه سزار، تیره، رودخانه بختیاری، سرخاب، کشور، سبز، چم چیست، اسک، رودخانه الیگودرز و ازنا از جمله رودخانههای حوضه آبریز دز هستند.
رودخانه سیمره، کشکان، کهمان، دره شهر، گند، خرم آباد و گرگانه نیز حوضه آبریز کرخه را تشکیل میدهند.
این در حالی است که وجود این رودخانههای بزرگ و پر آب موجب ایجاد آبشارهای منحصر به فردی در مسیر جریان این رودخانهها در دل صخرههای این استان شده است.
آبشارهای هفتگانه لرستان هر کدام در نوع خود آبشارهای منحصر به فردی هستند که شاید نتوان مانند آنها را در دیگر نقاط کشور مشاهده کرد.
آبشار «شوی یا تله زنگ»، آبشار «بیشه»، آبشار «آب سفید»، آبشار «نوژیان»، آبشار «چکان»، آبشار «سرکانه»، آبشار «وارک» و آبشار «افرینه» از جمله آبشارهای لرستان هستند که هر کدام زیباییهای منحصربهفرد خود را دارند.
بسیاری از مردم ایران، استان لرستان را به آبشارهای زیبایش میشناسند؛ استانی که بهدلیل برخورداری از شرایط ویژه جغرافیایی، از هر منطقه آن چند آبشار جاری است. ایندرحالیاست که تاکنون 140 آبشار دراین استان شناسایی شده که 70 آبشار دائمی و 70 آبشار فصلی هستند.
از این تعداد، 7 آبشار بهعنوان «میراثطبیعی» ثبتملی شدهاند، اما هنوز آنگونه که باید، به مردم ایران و حتی جهان معرفی نشدهاند. اگر مسافران و گردشگران داخلی و خارجی این قابلیتها را بشناسند، شاید بهجای ایجاد ترافیک در برخی جادههای کشور، راه لرستان را در پیش بگیرند و به زیباییهای چشمنوازی برسند.
لرستان سومین حوزه پرآب کشور
آبشارها درحالی بهعنوان قابلیت ویژهای در حوزه گردشگری لرستان مطرح میشوند که آمارهای وزارت نیرو نشان میدهد لرستان سومین حوزه پرآب کشور است که حدود 5/12 میلیارد مترمکعب از آبهای جاری کشور دراین استان جریان دارد.
منبع آبی دیگر این استان بارش باران است؛ در لرستان سالانه شاهد حدود 530 میلیمتر بارندگی هستیم که تقریبا از این مقدار 50 درصد تبخیر، 40 درصد روانآب و 10 درصد نیز در منابع زیرزمینی ذخیره میشود. به عبارت دیگر، نیمی از این 530 میلیمتر به شکل روانآب و ذخیره وارد دل زمین میشود.
وجود 9 هزارکیلومتر رودخانه در لرستان
عطا حسن پور مدیرکل میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان با بیان اینکه این استان حدود 5 رودخانه بزرگ دارد که جزو حوضه آبریز کرخه و کارون محسوب و درنهایت وارد خوزستان میشوند، در ادامه گفت: حوضه کرخه و کارون 5 رودخانه بزرگ به نامهای «کشکان»، «سیمره»، «زال»، «سزار» و «بختیاری» دارد که در مسیر آنها آبشارهای زیادی شکل گرفته است، اما شاخههای فرعی که این رودخانهها را تشکیل میدهند، بیشترین آبشارها را تشکیل دادهاند؛ مانند رودخانه «سرخاب» که شاخهای فرعی از رودخانههای اصلی لرستان بهشمار میرود.
عطا حسنپور افزود: لرستان حدود 9 هزارکیلومتر رودخانه دارد که در کنار مساحت این استان که 28 هزارکیلومترمربع است، حجم زیادی از رودخانهها را شامل میشود.
وی اظهار کرد: نیمی از این استان نیز کوهستانی است و وقتی وارد کوهستان میشویم، پستی و بلندیهای زیادی دارد و در واقع توپوگرافیک است؛ بنابراین هرجا که آب به یک پرتگاه میرسد، آبشار تشکیل میشود. بنابرای ویژگیهایی مانند حجم زیاد روانآبها، وجود رودخانههای بسیار و وضعیت توپوگرافی منطقه، سبب تشکیل آبشارهای چشمنوازی میشود.
حسن پور بیان کرد: در کنار اینها لرستان حجم قابلتوجهی جنگل دارد که زمینهساز ایجاد طبیعت زیبایی شدهاست؛ بنابراین همه این شرایط در این منطقه باعث شکلگیری این آبشارها شده و ویژگیهای منحصربهفردی برای رونق طبیعتگردی در این استان فراهم آوردهاست که میتواند نقشی محوری در توسعه اقتصادی لرستان ایفا کند.
140 آبشار دائمی و فصلی در لرستان
مدیرکل میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان با بیان اینکه تاکنون حدود 70 آبشار دائمی در لرستان شناسایی شدهاست، اظهار میکند: این استان از حدود 70 آبشار فصلی هم برخوردار است که دراین میان، 7 آبشار بزرگ بهعنوان «مناطق نمونه گردشگری» محسوب میشوند.
حسن پور گفت: نخستین آنها آبشار «بیشه» و بعد آبشارهای پلکانی «گریت» در خرمآباد، «آبسفید» در الیگودرز، «نوژیان» در خرمآباد، «وارک» در خرمآباد، «افرینه» در پلدختر و یکی هم «چکان» در الیگودرز است.
وی ادامه داد: آبشار چکان یک ویژگی منحصربهفرد دارد؛ اینکه آب آن در فصل بهار با صدای مهیبی سرازیر میشود؛ یعنی صدای آبشار بهقدری مهیب است که گویی بمب منفجر شدهاست.
حسنپور توضیح داد: آبخوان این آبشار، یعنی جایی که آب در کوه سرچشمه میگیرد، با آبخوان دریاچه گهر مشترک است. این آبشار در زمستان یخ میبندد و در آغاز فصل بهار و هنگامی که زمین گرم میشود، در یک روز و ساعت نامشخص به یکباره سرازیر میشود که با صدای مهیب و انفجارگونهای همراه است.
چشماندازی که دستنخورده باقی میماند
وی تأکید کرد: برای بیشتر آبشارهای هفتگانه لرستان که همگی ثبتملی شدهاند و مناطق گردشگری مهمی بهحساب میآیند، بهویژه آبشار بیشه، زیرساختهای گردشگری مناسبی تدارک دیده شدهاست، اما برخی آبشارها نیز تعمدا دستنخورده نگه داشته شدهاند. یعنی هتل، جاده و زیرساختهایی از این دست در محدوده آنها ایجاد نشدهاست تا همچنان بکر باقی بماند.
حسنپور تصریح کرد: بهعنوان مثال درمحدود آبشار وارک در خرمآباد زیرساخت ویژهای ایجاد نشدهاست و سعی کردهایم آن را بکر نگه داریم. البته راه دسترسی آن احیا شدهاست، اما قصد نداریم در نزدیکی آن سازه، مثلا سرویسبهداشتی و زیرساختهایی مانند آن ایجاد کنیم.
وی گفت: محدوده این آبشار قرار است دستنخورده باقی بماند، چراکه درمیان یک جنگل بسیار انبوه قرارگرفته است و اگر آنجا قرار بگیرید، هیچگاه آسمان را نخواهید دید، چراکه درختان دوسوی آبشار و رودی که آبشار از آن جاری است، آنقدر ارتفاع گرفتهاند که چیزی شبیه تونل ایجاد شده و منظرهای رویایی خلق کردهاست.
ظرفیتهای مغفول مانده آبشارهای لرستان
مدیرکل میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان با بیان اینکه در شهرستان خرمآباد با تعداد زیادی از آبشارها مواجه هستیم، میگوید: بیشترین آبشارها مانند نوژیان، گریت، وارک و بیشه در یک بخش کوچک قرار گرفتهاند.
حسنپور افزود: آبشار گریت شامل 5 سلسله آبشار است که به فاصله 100 متر، 200 متر و 300 متر پشت سرهم قرار گرفتهاند و هرکدام ویژگیهای منحصربهفردی دارند و در نوع خودشان آبشارهای بینظیری هستند. بهجز این آبشارهای بزرگ و اصلی، چند آبشار دیگر هم هستند که اخیرا کشف شدهاند.
وی گفت: بهعنوان مثال 2 آبشاری که در سال 1393 کشف شد، بسیار چشمنواز هستند. برای دیدن این 2 آبشار که در منطقه «تنگه پنج» قرارگرفتهاند، باید حداقل 200 متر از آنها فاصله بگیرید. جالب اینجاست که هنوز بهجز گروهی از عشایر، کسی در آنجا تردد نکرده و بسیار بکر باقی ماندهاست.
حسنپور تاکید کرد: آبشارها را میتوان بهمثابه برگبرندهای برای رونق گردشگری استان لرستان بهحساب آورد، اما هنوز آنگونه که باید از ظرفیتهای موجود دراین حوزه استفاده نشدهاست. اگرچه برخی جاذبههای طبیعی استان باید دستنخورده باقی بماند، اما تقویت زیرساختها در محدوده آبشارهای ثبتملی شده استان، رونق هرچه بیشتر گردشگری را بههمراه دارد.
آبشار «شوی»، زیباترین آبشار ایران
آبشار «شوی» یا «تله زنگ» در جنوب شهرستان دورود و در بین کوههای «سر تنگ شوی» در حوالی روستای «شوی» و در 10 کیلومتری ایستگاه راه آهن واقع شده است.
این آبشار که به قولی زیباترین آبشار ایران محسوب میشود؛ آبشاری زیبا و دلنشین است که از غاری بیرون میآید و از گردنهای بلند به پایین سرازیر میشود.
ارتفاع آبشار 100 متر و عرض آن 40 متر است که زیبایی و چشم اندازی کم نظیر را به طبیعت اطراف خود بخشیده است؛ از سوی دیگر اطراف این آبشار زیبا مملو از درختان بلوط، بادام و پوشش گیاهی بسیار مناسب و دیدنی است.
در فصل بهار از سراسر کشور مردم علاقمند برای تفریح به این آبشار منحصربهفرد لرستان روی میآورند و بخشی از اوقات خود را پیرامون زیبای آن سپری میکنند.
گفتنی است این آبشار در گویش محلی به «طاف شوی» معروف است و راه دسترسی به آن از طریق ایستگاه راه آهن «تله زنگ» است.

آبشار «بیشه»، تبلور زیبایی
آبشار «بیشه» نیز یکی از زیباترین آبشارهای کشور است که در ایستگاه راه آهن «بیشه» در شهرستان دورود واقع شده است.
آب و هوای مناسب و سرسبزی اطراف آبشار و چشم انداز کوههای اطراف سالیانه پذیرای مهمانان و مسافران زیادی از مناطق مختلف کشور شده و این منطقه دیدنی را به عنوان یکی از مناطق توریستی و گردشگری استان تبدیل کرده است.
فاصله این آبشار تا شهرستان دورود که یکی از مسیرهای ارتباطی آن است 35 کیلومتر است.
ارتفاع این آبشار منحصربهفرد 48 متر تا نقطه برخورد با زمین و 10 متر نیز از آنجا تا وصل شدن به رودخانه سزار است، همچنین عرض تاج آبشار بیشه بیش از 20 متر است.
از شهرستان دورود به طرف آبشار مناطق دیدنی در کنار رودخانه سزار وجود دارد که میتوان به آبشارهای فصلی و دائمی، آبشارهای یخی در زمستان و درختان متنوع اشاره کرد.
فاصله این آبشار دیدنی تا خرم آباد از طریق جاده 64 کیلومتر است.

آبشار «آب سفید»، آبشاری از دل صخرههای الیگودرز
آبشار «آب سفید» نیز آبشاری زیبا و دیدنی در منطقه «ذلقی» الیگودرز و به فاصله حدود 50 کیلومتری از این شهر است.
ارتفاع این آبشار حدود 65 متر و عرض تاج آبشار آن در فصل پر آبی حدود هشت متر است، این آبشار از دل کوه صخرهای به بیرون سرازیر میشود و سپس در مسافت کوتاهی به یک حوضچه تبدیل میشود.
این آبشار در فصل بهار پذیرای گردشگران زیادی است و پوشش جنگلی و گیاهی در اطراف آبشار زیبایی و طراوت خاصی به این منطقه توریستی داده است.
مسیر شهر الیگودرز تا آبشار «آب سفید» اتومبیل رو است.

آبشار «نوژیان»
آبشار «نوژیان» نیز در 51 کیلو متری جنوب شرقی خرم آباد (بخش پاپی) واقع شده است و دارای ارتفاع 95 متر و عرض تاج پنج متر است.
این آبشار یکی از زیباییهای طبیعت لرستان است که هر ساله، بسیاری از گردشگران و مسافران را به سوی خود جلب میکند.
گردشگاه جنگلی «نوژیان» بالای کوه «تاف» قرار دارد؛ در کوه «تاف» انواع گیاهان دارویی میرویند که طبیعت بکر این منطقه و همچنین وجود آبشار زیبای «نوژیان» آن را به محلی زیبا و دیدنی بدل کرده است.
در طول سال و به ویژه فصل پرآبی آبشار «نوژیان» بسیاری از مردم برای تماشای این آبشار زیبا و همچنین برای جمع آوری گیاهان دارویی به این ناحیه میروند و اوقات فراغت خود را در آنجا سپری میکنند.
راه ارتباطی آبشار زیبای «نوژیان» از طریق خرم آباد به گردنه «نوژیان» است؛ جاده دسترسی به این آبشار جاده آسفالته بوده و همچنین میتوان از طریق راه آهن و با کمی پیاده روی به دیدار این آبشار زیبا رفت.

آبشار «چکان» از عجایب و شگفتیهای طبیعت لرستان
آبشار «چکان» در جنوب غربی شهرستان الیگودرز و در دامنه ارتفاعات مشرف بر دره «چکان» در فاصله 141 کیلومتری شهرستان خرم آباد واقع شده است.
این آبشار شگفت انگیز دارای ارتفاع 30 متر و عرض تاج چهار متر در دل طبیعت بکر و بهشتی لرستان قرار دارد.
این آبشار از درون غاری مشرف بر زمینهای زراعی «چکان» بیرون میجهد و طول فوران آن به دهها متر میرسد، اطراف آبشار منطقهای وسیع با فضایی مطلوب و دل انگیز است که در دو الی سه کیلو متری آن امام زادهای به نام ابوعلی (ع) واقع شده است.
آب این آبشار در اواخر پاییز به مرور خشک میشود و در روزهای اولیه شروع فصل بهار مجدداً با همان فوران به بیرون میجهد، این آبشار یکی از عجایب و زیباییهای طبیعت استان لرستان محسوب میشود.
در کنار این آبشار دل انگیز پوشش گیاهی و درختانی همانند گردو، زالزالک، گلابی، چنار، کیکم، بید، بلوط و… وجود دارد.
به سه طریق میتوان به دیدن این آبشار زیبای لرستان رفت که از جمله آنها راه ارتباطی دورود به ایستگاه راه آهن «سفید دشت» به طرف «شول آباد» با جاده شنی، راه دورود به «شاپله»، «تنگ ناله شنه چکان» که این جاده مالرو و مخصوص کوهنوردی است و مسیر الیگودرز با اتومبیل به طرف «شول آباد چکان» که با اتومبیل تا چند کیلومتری آن جاده وجود دارد.

آبشار «وارک»، آبشاری با سرچشمه سنگی
آبشار «وارک» نیز در غرب گردنه «نوژیان»، بخش پاپی در جنوب شرقی خرم آباد قرار دارد و یکی از زیباترین آبشارهای کشور است؛ فاصله این آبشار تا شهر خرم آباد حدود 60 کیلومتر است.
سرچشمه آبشار «وارک» یک صخره سنگی است که پس از طی حدود 15 متر از صخره دوم فرو ریخته و آبشار دوم را به وجود میآورد. آبشار «وارک» در نزدیکی آبشار «نوژیان» قرار دارد.
در فصل کم آبی ارتفاع قسمت اول این آبشار بی نظیر هفت متر با عرض حدود 12 متر و قسمت دوم 15.5 متر با عرض 5.56 متر است به طوری که یکی از زیباترین منظرهها را در این منطقه میتوان دید.
حداکثر ارتفاع آبشار «وارک» به 57 متر میرسد و عرضی معادل 50 متر را در بر میگیرد. اطراف این آبشار پوشیده از درختان بلوط، گلابی، زالزالک و… و. است.

آبشار «سرکانه» و «افرینه»
آبشار «سرکانه» در روستای «گریت» بخش پاپی در فاصله 50 کیلومتری شهرستان خرم آباد قرار دارد.
این آبشار زیبا دارای ارتفاع 15 متر و عرض تاج 17 متر بوده و از جمله جاذبههای طبیعی و گردشگری دیدنی استان لرستان محسوب شود.
فاصله این آبشار تا بخش پاپی حدود یک ساعت پیاده روی است، این آبشار در گویش محلی به «تاف هفت چشمه» نیز معروف است، همچنین پوشش جنگلی اطراف آبشار را درختان بلوط، زالزالک و مو در بر گرفته است.
آبشار «افرینه» نیز در کنار روستایی به همین نام در مسیر جاده بین المللی خرم آباد به اندیمشک قرار دارد و این آبشار زیبا در فصل بهار و تابستان علاقهمندان و گردشگران زیادی را به خود جلب میکند.

به هر حال لرستان این سرزمین زیباییهای خیال انگیز، چون تکهای از بهشت ناب ایران زمین خوان پربرکت خود را گسترانده و قدوم مهمانان نوروزی را انتظار میکشد.